ก้านเหลือง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Nauclea orientalis (L.) L.
วงศ์ : RUBIACEAE
| ลักษณะทางพฤษศาสตร์ : | ไม้ยืนต้น สูงได้ถึง 15 เมตร เปลือกต้นเรียบสีเทาหรือสีน้ำตาล กิ่งก้านเล็กเรียว มีจนตามปลายกิ่งใบเดี่ยวเรียงสลับ แผ่นใบรูปขอบขนาน รูปรีถึงรูปไข่กลับแกมรี ปลายใบเป็นติ่ง โคนใบสอบแคบหรือมนดอกเล็กสีขาวอมเขียว แยกเพศอยู่ต่างต้น ออกเป็นช่อสั้นๆ ตามง่ามใบช่อหนึ่งมี 1-3 ดอก ดอกเพศเมียมีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้เล็กน้อยผลรูปขอบขนานแกมรี เมื่อสุกมีสีม่วงอมน้ำเงินหรือค่อนข้างดำ มี 1 เมล็ด |
| การใช้ประโยชน์ในงานย้อมสี : | ต้นก้านเหลืองสามารถใช้ส่วนที่เป็นใบและเปลือกต้นมาย้อมเส้นไหมได้ แต่สีที่ย้อมด้วยใบ จะมีความคงทนต่อแสงและการชักค่อนข้างต่ำ สำหรับการใข้เปลือกต้นจะใช้เฉพาะเปลือกต้นด้านในนำมาสับเป็นชิ้นเล็กๆ ต้มกับน้ำในอัตราส่วน 1:2 ในการย้อมเส้นไหม 1 กิโลกรัม ต้องใช้เปลือกสด 15 กิโลกรัม ต้มนาน 1 ชั่วโมง หลังย้อมนำเส้นไหมมาแช่สารละลายสารช่วยติดสีจุนสี เส้นไหมที่ได้มีสีน้ำตาลเหลือง |
| การกระจายพันธุ์ : | เป็นพรรณไม้ที่พบในป่าดิบหรือบริเวณที่ชื้นในป่าผลัดใบ ที่ความสูงตั้งแต่ระดับน้ำทะเลปานกลางถึง 900 เมตร ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก ภาคตะวันออกเฉียงใต้ และภาคใต้ |
| ส่วนที่ให้สี : | ใบและเปลือกต้น |
| สีที่ได้ : | น้ำตาลเหลือง |